Substancje zapalające

Elektron

Stop zawierający ponad 90 % magnezu, 2-6 % glinu oraz cynk i mangan. Ma barwę srebrzystobiałą i małą gę­stość - ok. 1.800 g/cm³. Wynaleziony w Niemczech na pocz. XX w. z zamiarem wykorzystania w przemyśle lotniczym z uwagi na znaczną wytrzymałość mechaniczną. Po podgrzaniu do temp. topnienia ok. 650° C energicznie reaguje z tlenem atmosferycznym i spala się oślepiającym białoniebieskim płomieniem wytwarzając temperaturę 2500-3000° C. W czasie spalania powstają duże ilości białego dymu. Z uwagi na te właściwości stosowany w bombach zapalających elektronowych lub elektronowo termitowych, zwłaszcza w II wojnie światowej .

Fosfor Biały

Odmiana alotropowa fosforu o wyglądzie i barwie wosku. Szybko pokrywa się warstwą białych tlenków i stąd jego nazwa. fosfor biały jest substancją wysoce niebezpieczną. Na powietrzu utlenia się energicznie, nagrzewa, topi w temp. 42° C i samorzutnie ulega zapłonowi w temp. 58° C. Z tego względu przechowywany jest zwykle pod wodą. Jest bardzo trujący, w zetknięciu ze skórą powoduje bardzo trudno gojące się rany. Z uwagi na samozapalność znalazł zastosowanie w amunicji zapalającej (lekkie bomby zapalające, granaty, miny). Spala się żółtym płomieniem w temperaturze 995-1195° C wydzielając duże ilości białego dymu (pięciotlenek fosforu P₂0₅ Jest z tego względu jednym z najefektywniejszych środków dymotwórczych. Gęstość fosforu białego wynosi 1.830 g/cm³ rozpuszcza się bardzo dobrze w dwusiarczku węgla i roztwory te są również samozapalne. Fosfor biały świeci w ciemności.

Fosfor czerwony

Odmiana alotropowa fosforu, o barwie czerwonej do fioletowoczerwonej. W postaci czystej znacznie bardziej bezpieczny od fosforu białego. Temperatura zapłonu 438° C , temperatura topnienia jeszcze wyższa. Nietrujący, nie rozpuszcza się w żadnym z popularnych rozpuszczalników Gęstość jego wynosi 2.2 g/cm³. Z utleniaczami tworzy wybuchowe mieszaniny szczególnie wrażliwa na bodźce mechaniczne jest mieszanina z chloranem potasu Stosowany do wyrobu zapałek .

Mieszaniny samozapalne

Mieszaniny samozapalne to substancje zdolne do zapalenia się pod wpływem tlenu atmosferycznego. Są szczególnie niebezpieczne, gdyż powodują największe niebezpieczeństwo pożarowe. Nie należy ich przechowywać (niektórych się nawet nie da). Mieszaniny takie należy testować tylko w małych ilościach, gdyż w niektórych przypadkach ich większe ilości mogą eksplodować! Mechanizm działania mieszanek samozapalnych jest dość prosty. Sš to reakcje egzotermiczne, które raz zapoczątkowane dostarczają ciepła w takiej ilości, że powodują zapłon lub nawet wybuch mieszanki. Ugaszenie takiej mieszanki jest niezwykle trudne, gdy już zdaży się taki wypadek najlepiej obniżyć temperaturę poniżej temperatury zapłonu.

Napalm

Ciekłe łatwo palne paliwo organiczne o zwiększonej lepkoci ( zagęszczone ). Najczęciej jako paliwo używa się benzyny. Najlepszymi zagęszczaczami są sole glinowe kwasów tłuszczowych. Dodatek 3 - 5 % zagęszcza paliwo tak że ulega ono z żelowaniu. Napalm jest najpopularniejszą mieszaniną zapalającą. Jego zalety w porównaniu z benzyną są następujące:
- przykleja się do powierzchni
- nie wsiąka w ziemię
- wolniej się pali
Istnieją też napalmy samo zapalające. Charakteryzują się one zdolnocią natychmiastowego samozapłonu w zetknięciu z powietrzem. Mieszaniną samo zapalną jest najczęciej związek glino-organiczny trójetylan glinu zagęszczony tworzywem wielo cząsteczkowym. Napalmy są stosowane do wyrobu bomb rakiet i miotaczy ognia.

Napalm samozapalny

Samozapalny napalm charakteryzujący się zdolnością natychmiastowego samozapłonu w zetknięciu z powietrzem. Mieszaniną samozapalną jest najczęściej związek glinoorganiczny Trójetyloglin Al(C₂H₅)₃ zagęszczony tworzywami wielocząsteczkowymi. Mieszaniną samozapalną jest również roztwór fosforu białego w dwusiarczku węgla. Napalm samozapalny jest stosowany w rakietowym miotaczu ognia.

Pirożel

Środek zapalający. Jest napalmem do którego został wprowadzony utleniacz np: azotan potasu lub baru oraz sproszkowany magnez i glin. Pirożel pali się intensywnym jasnym płomieniem, którego temperatura jest o kilkaset stopni wyższa od temperatury jaka występuje podczas palenia się napalmu.

Zagęszczacz do pirożelu

Zagęszczacz substancja dodawana do benzyny (lub innych węglowodorów) w celu zwiększenia lepkości napalm. Początkowo do produkcji napalmu stosowano kauczuk naturalny w ilości kilkunastu procent. Obecnie najpopularniejszym zagęszczaczem są mydła glinowe, czyli sole glinowe wyższych kwasów tłuszczowych najczęściej stearynowego, naftenowego i palmitynowego. Związki te pęcznieją w benzynie wskutek czego wytwarza się galaretowata substancja o właściwościach tiksotropowych. Czas zagęszczania benzyny zależy od temperatury oraz intensywności mieszania( zwykle jest dłuższy od l doby.

Termit

Mieszanina sproszkowanego glinu ze sproszkowanymi tlenkami innych metali, zdolna (po zapaleniu) do samoczynnego procesu palenia, dzięki obecności tlenu w tlenkach metali. Najbardziej efektywnym i rozpowszechnionym termitem jest mieszanina składająca się sproszkowanego aluminium (24 %), i tlenków żelaza (76 %).Palenie się termitu przebiega na zasadzie wzajemnej wymiany tlenu, dzięki czemu proces ten może zachodzić w całkowitej izolacji od powietrza. Palący się termit działa praktycznie tylko w miejscu styczności z rażonym celem bez wydzielania produktów gazowych i płomienia. Termit jest praktycznie jedynym stosowanym środkiem, który przepala żelazo i niszczy konstrukcje betonowe. W celu obniżenia temperatury zapłonu (1200-1300° C) i zwiększeniu termicznego działania stosuje się tak zwany termit zmodyfikowany, który oprócz wymienionych składników zawiera dodatkowo utleniacz, np: azotan baru. Palący się termit jest bardzo trudny do ugaszenia. Najskuteczniejszy sposób jego gaszenia polega na doprowadzeniu dużej ilości wody, która obniżyłaby temperaturę płonącego termitu poniżej temperatury zapłonu.

Broń z wykożystaniem substancji zapalających

Bomba zapalająca

Środek walki przeznaczony do zrzucania z samolotów w celu wywoływa­nia pożarów. W zależności od masy rozróżnia się bomby lekkie (do kilku kg), średnie (kilkana­ście do 50 kg) i ciężkie (do 500 kg i więcej). W zależności o` rodzaju ładunku zapalającego rozróżnia się bomby zapalajšce: elektronowe, termitowe, fosforowe, napalmowe i kombinowane. Rozróżnia się bomby o działaniu rozpryskowym (napalmowe, fosforowe) do rażenia rozległych celów oraz o działaniu skupionym wytwarzające wysoką temperaturę w miejscu upadku. Bomby zapalajšce wyposażone są w zapalniki działające natychmiastowo po uderzeniu w cel lub z opóźnieniem. W II wojnie światowej bomby zapalajšce masowo były stosowane przez lotnictwo alianckie w bombardowaniach niemieckich ośrodków przemysłowych i miast wywołując burze ogniowe.

Bomba napalmowa

Cienkościenny zbiornik metalowy lub z tworzywa sztucznego z ładunkiem. napalmu o masie co najmniej kilkaset kilogramów zaopatrzony w zapalnik uderzeniowy. Taktyka stosowania bomby napalmowej przez Amerykanów w działaniach wojennych w Korei i Wietnamie polegała na bombardowaniu kolumn wojsk lub obiektów z nisko lecących (do 100 m) samolotów. Po zderzeniu z ziemią zbiornik pęka, napalm zapala się od impulsu ognia i rozlewa na powierzchni w kształcie elipsy o wymiarach ok. 30 * 100 m. Obiekty znajdujące się w płonącej plamie napalmu ulegają zniszczeniu. Bomby napalmowe są bardzo skuteczną bronią przeciwko sile żywej oraz środkom transportu (samochody, pociągi itp.). Napalm płonie również na powierzchni wody, dlatego bomby napalmowe można stosować w celu dezorganizacji przepraw wodnych.

Butelka zapalająca

Środek przeznaczony do podpalania czołgów, transporterów, samochodów oraz unieszkodliwiania załóg schronów, bunkrów itp. Ładunkiem palnym w butelce zapalajšcej jest zwykle benzyna. W czasie wojny domowej w Hiszpanii republikanie używali do niszczenia czołgów butelki z benzyną, która zapalała się po rozbiciu butelki od przymocowanego do korka płonącego knota z pakuł. Bardziej wygodnym sposobem zapalania benzyny jest użycie zapalnika chemicznego, gdyż płomień powstaje samorzutnie w wyniku reakcji stężonego kwasu siarkowego i chloranu potasowego w obecności paliwa. W celu zwiększenia bezpieczeństwa w czasie transportu należy składniki przetrzymywać oddzielnie.

Fugasowy miotacz ognia

Radziecki stacjonarny miotacz ognia, wprowadzony do uzbrojenia w 1942, skutecznie wykorzystywany w walkach o Stalingrad, Kercz, Tarnopol i inne miasta. W górnej części zbiornika na mieszankę zapalającą, wykonanego w kształcie walca, znajdują się dwa otwory. W jeden z otworów wkładano ładunek miotający, w drugim była umieszczona prądownica. Fugasowy miotacz ognia wkopywano w ziemię, tworząc rubieże składające się z szeregu gniazd, w których umieszczano przeciętnie 4 miotacze. Zasięg strumienia ognia wynosił do kilkudziesięciu metrów. Działanie mechanicznego fugasa ogniowego jest jednokrotne.

Fugas ogniowy

Umiejscowiony zwykle w ziemi ładunek napalmu wyrzucany w powietrze i zapalany przy pomocy materiału wybuchowego. Opadający na ziemię napalm tworzy płoną­cą plamę o powierzchni uzależnionej od ilości napalmu i materiału wybuchowego. Przeznaczeniem fugasa ogniowego jest zdezorganizowanie posuwania się kolumn pieszych lub zmotoryzowanych. Fugas ogniowy może być odpalany zdalnie (elektrycznie) lub też automatycznie przez poruszających się żołnierzy lub pojazd. Ilość napalmu w fugasie ogniowym może wynosić o` kilku do 100 kg i więcej. Grupowo ustawione fugasy ogniowe tworzą zaporę ogniową.

Granat zapalający

Miotany ręcznie granat do niszczenia sprzętu bojowego nieprzyjaciela, obiektów i umocnień, stosowany również w celu zmuszenia nieprzyjaciela do opuszczenia schronów, budynków i wszelkich umocnień w wyniku wywołania pożaru lub wytworzenia wysokiej temperatury; składa się zwykle z zapalnika, rączki i skorupy wypełnionej materiałem palnym, dającym wysoką temperaturę: fosforem białym, termitem, elektronem. Odpryski granaty zapalajšce mogą powodować ciężkie oparzenia skóry; łatwo przepalają odzież. Granaty zapalajšce wypełnione termitem lub elektronem przepalają także osłony metalowe

Miotacz ognia

Broń do rażenia wojsk, jego obiektów obronnych oraz sprzętu strumieniem ognia płonącego paliwa płynnego, wyrzucanego pod ciśnieniem gazów sprężonych w butli lub uzyskanych ze spalania ładunku prochowego. Miotacze ognia dzielą się na przenośne, zmechanizowane i stacjonarne. Ich zasada budowy jest jednakowa. Miotacz ognia składa silę czterech podstawowych elementów wytwarzającego ciśnienie, zbiornika z paliwem, węża łączącego i pistoletu. Element wytwarzający ciśnienie może być wykonany w postaci butli lub może stanowić inne rozwiązanie, umożliwiające wytworzenie ciśnienia, np. przez odpalenie ładunku prochowego. Zbiornik na paliwo jest zwykle wykonany z wysokogatunkowej stali. Jego pojemność bywa różna: w przenośnych miotaczach ognia wynosi ona od 10 do 25 l, w zmechanizowanych do 1400 l, w stacjonarnych do kilkunastu set litrów. Przenośne miotacze ognia mają kształt przystosowany do wygodnego przenoszenia. Wąż łączący, wykonany ze wzmocnionego kauczuku, umożliwia przesłanie mieszanki ze zbiornika do pistoletu. Pistolet, w którym kształtuje się kierowany na cel strumień ognia, składa się z lufy i prądownicy. Lufa ma najczęściej kształt wydrążonego walca. Głównym przeznaczeniem prądownicy jest przekształcenie energii potencjalnej strumienia cieczy (ciśnienia) w energię kinetyczną (prędkość). Początkowa prędkość strumienia mieszanki zagęszczonej we współczesnych miotaczu ognia wynosi 30 do 130 m/s. Konstrukcja i jakość prądownic w tych warunkach ma bardzo duże znaczenie. Zapalenie strumienia mieszanki następuje (w momencie wyrzucenia jej 7 prądownicy) za pomocą specjalnych urządzeńzapłonowych. Skuteczność miotaczy ogniowych zależy nie tylko od ich budowy, lecz również od własności mieszanki zapalającej, a więc jej lepkości, ciężaru właściwego, temperatury palenia się, temperatury zapłonu mieszanki oraz możliwości łatwego jej sporządzania. W miotaczach ognia stosuje się dwa rodzaje mieszanek zapalających: niezagęszczone i zagęszczone. Niezagęszczo-ne mieszanki palne są paliwami płynnymi (benzyna, nafta, ropa naftowa, ich mieszaniny itp.), spalają się szybko, a ich zasięg jest o połowę krótszy od zasięgu mieszanek zagęszczonych. Mieszanki zagęszczone dają strumień zwarty, o większym zasięgu; czas ich palenia się jest dłuższy.

Miotacz ognia przenośny

Lekki miotacz ognia używany w walkach na bliską odległość. Typowym przedstawicielem przenośnego miotacza ogniowego jest ROKS-3, stosowany przez wojska radzieckie podczas II wojny światowej. Ciśnienie powietrza sprężonego w butli pod ciśnieniem 150 at. zostaje zredukowane po przejściu przez zawór do ciśnienia roboczego 15-17 at. Pod tym ciśnieniem powietrze przechodzi do zbiornika z mieszanką zapalającą i wytłacza ją poprzez wąż do pistoletu. ROKS-3 napełnia się 10 l mieszanki zapalającej. Może on oddać 6-8 krótkich lub jeden długi strzał ogniowy na odległość 35-40 m. Ogólna masa napełnionego miotacza wynosi 23 kg.
Budowa przenośnego miotacza ognia: butla sprężonego powietrza, reduktor gazowy, przewód powietrzny, zawór zwrotny, zbiornik mieszanki zapalającej, rura syfonowa układu hydraulicznego, wąż łączący pracownice ze zbiornikiem, urządzenie odcinające, urządzenie zapalające, prądownica

Miotacz ognia zmechanizowany

Ciężki miotacz ognia, przystosowany do zamonto­wania na czołgu lub innym pojeździe opancerzonym. Może on być zasadniczym lub pomocniczym uzbrojeniem pojazdu. W pierwszym przypadku zmechanizowany miotacz ognia wymaga wsparcia przez inne czołgi, w drugim może działać samodzielnie. Zbiorniki z mieszanką zapalającą znajdują się najczęściej we wnętrzu pojazdu. Typowym przykładem zmechanizowanych miotaczy ognia może być miotacz na czołgu M67AI lub na wozie opancerzonym M132Af (USA). Czołg jest typowym wozem bojowym, w wierzycce którego, w miejsce normalnego działka, zostało zamontowane działko przystosowane do miotania mieszanki zapalającej. Donośność strumienia ognia wynosi 180 do 200 m, pojemność zbiornika mieszanki palnej 1400 l, czas trwania ognia strumienia ciągłego 60 s. Wóz M132A1 jest samobieżnym pojazdem opancerzonym, w wieżyczce którego zostało zamontowane działko, przystosowane do miotania mieszanki zapalającej, i współosiowo z nim karabin maszynowy. Donośność strumienia ognia wynosi 150 do 170 m, pojemność zbiornika mieszanki palnej 750 l, czas trwania ciągłego strumienia ognia 30 s.